Eén van de terugkerende klachten van inwoners is het toenemend sluipverkeer van zware vrachtwagens, voornamelijk op de grote invalswegen (Putsesteenweg (N111), Kapellensteenweg (N122), etc.). Is dat te wijten aan de invoering van de kilometerheffing voor vrachtwagens op snelwegen?

Bruno De Borger: “Twee elementen spelen mee. Ten eerste, er is onmiskenbaar een toename van het verkeer. Ten tweede, verkeer is zoals water, dat zoekt de weg van de minste weerstand. Sluipverkeer is verkeer dat zijn weg zoekt omdat het drukker geworden is. De kilometerheffing is slechts een klein deel van de verklaring, als we dat rationeel uitrekenen. De omweg weegt immers niet op tegen de kostprijs, op enkele trajecten na misschien. Tenzij truckers niet rationeel handelen, wat perfect mogelijk is. Bepaalde truckers steken misschien gewoon hun middelvinger op, weigeren de tol te betalen, en rijden tegen beter weten in toch door de dorpskernen. Maar rationeel is het niet.”

Kan je hier iets aan doen als gemeentebestuur?

Bruno De Borger: “Je kan er soms iets aan doen. Niet altijd en overal. Het hangt af wie welke bevoegdheid heeft over welke wegen. De gemeente kan niet op een provinciale of gewestelijke weg zomaar beperkingen opleggen. Maar gemeenten hebben wel degelijk bevoegdheden op sommige wegen, waarbij ze bijvoorbeeld kunnen stellen ‘niet toegelaten voor meer dan x ton’. Je kan ook andere zaken doen, investeringen die geld kosten maar ook effect hebben. Denk aan de installatie van blokken of verkeerslichten die de snelheid afremmen. Op lange termijn zullen we gaan naar een systeem van veralgemeend rekeningrijden. Nu is dat beperkt tot vrachtwagens op de snelwegen, maar ze gaan dat ongetwijfeld geleidelijk aan uitbreiden naar alle wegen voor alle autoverkeer. Dan zal het sluipverkeer sterk verminderen.”

Is die trend naar algemeen rekeningrijden onomkeerbaar?

Bruno De Borger: “Neen, dat hangt grotendeels af van het beleid. De Europese Commissie (EC) is voorstander. Maar de EC heeft daar geen directe bevoegdheid over. De EC is bevoegd voor klimaat bijvoorbeeld, maar niet voor de fileproblematiek in ons land. Ze hebben wel een aantal richtlijnen waaruit blijkt dat ze voorstander zijn. In de Belgische politiek durft dat wel nog al eens te veranderen. Maar het is niet eenvoudig, want je hebt allerlei belangengroepen zoals VAB en Touring. Er is ook veel misleidende informatie, zoals onlangs een enquête van VAB met als enige vraag ‘ben je voor of tegen rekeningrijden?’. Als ze dat aan mij vragen zonder verdere uitleg of duiding, dan ben ik ook tegen. Je moet heel duidelijk zijn over de tarieven, over de finaliteit van de opbrengsten, etc. In het algemeen zie je wel een tendens richting meer belasten van effectief gebruik dan louter bezit.”

“De apparatuur van de lage emissiezone in Antwerpen kan, mits een technische ingreep, gebruikt worden om heffingen te innen” (Bruno De Borger)

De invoering van slim rekeningrijden moet dus een onderdeel van een totaalvisie?

Bruno De Borger: “Volgens mij is rekeningrijden niet tegen te houden, maar ik ben niet zeker van de snelheid van invoering. Er zijn wel tekenen dat het in die richting gaat. Toeval misschien, maar misschien ook niet. Kijk bijvoorbeeld in Antwerpen met die lage emissiezone. De apparatuur daarvoor kan je met een kleine technische ingreep - die bijna niets kost - gebruiken om echte heffingen te innen. Dat lijkt wel de bedoeling. Slim of sturend rekeningrijden, in combinatie met een congestietaks naar het voorbeeld van Londen of Stockholm, is cruciaal om de enorme fileproblematiek in en rond Antwerpen grondig aan te pakken.”

De laatste tijd staat verkeersveiligheid opnieuw vol in de aandacht, wegens een aantal dodelijke verkeersongevallen met vrachtwagens en fietsers in Antwerpen. Ook in Kalmthout Centrum en Heide zijn er veel klachten over onveilige verkeerssituaties door veel en zwaar vrachtverkeer. Denk bijvoorbeeld aan de bevoorrading van winkels op het Willy Vandersteenplein in Heide of grote winkelketens in Kalmthout Centrum. Hoe kan je dat best aanpakken als gemeentebestuur?

Bruno De Borger: “Als het lokale bestuur daar een prioriteit van maakt, dan kan je wel druk zetten om te leveren buiten de klassieke uren. Welke uren dat dan juist moeten zijn, daar moeten we eens goed over nadenken. Je wilt dat ook niet ‘s nachts doen voor de buurtbewoners. Er zijn wel daluren, wanneer er geen schoolkinderen onderweg zijn, er minder fietsers zijn, er minder woon-werkverkeer is. Kortom, er zijn dus momenten dat het minder gevaarlijk is. Dat is te onderhandelen. Als een beperkt aantal gemeenten dat doen, dan kunnen die bedrijven hun routeplanning optimaliseren. Als ze nergens meer kunnen komen tijdens de klassieke uren omdat alle gemeenten dit eisen, dan heb je een probleem. In Grimbergen bijvoorbeeld hebben ze daar met Colruyt afspraken over gemaakt. Het kan dus wel.”

Wat met de rol van het openbaar vervoer in Kalmthout. Enerzijds zijn we goed bedeeld door de NMBS (trein), anderzijds is dat veel minder bij De Lijn (bus). Wat opvalt is dat het aanbod van het openbaar vervoer sterk op school- en werktijden is afgestemd. In het weekend of ’s nachts valt dat volledig stil. Zijn daar volgens u mogelijkheden tot uitbreiding?

Bruno De Borger: “Ja, zeker, maar dat is moeilijk als gemeente. De NMBS staat onder grote druk. Ze hebben een geweldig deficit. Dat is een feit. Als de NMBS het aanbod moet verruimen, op basis van een bijkomende vraag die ook niet spectaculair is, dan is dat moeilijk. In het weekend zouden de treinen wel een paar uren later mogen rijden. De laatste treinen in het weekend zijn voor de jeugd nu te vroeg. De NMBS gaat het niet uit zichzelf voorstellen. Iemand moet dat suggereren. Als gemeente dit afdwingen is zeer moeilijk.”

“De laatste treinen in het weekend zijn voor de jeugd nu te vroeg” (Bruno De Borger)

En wat dan met De lijn? Kunnen zij dan aanvullen?

Bruno De Borger: “De Lijn heeft ten opzichte van het spoor het nadeel van de tijd. Als je van hier met de bus naar de stad rijdt, dan ben je even onderweg. Richting Antwerpen is De Lijn geen concurrentie voor de NMBS. De Lijn zou wel eens moeten nadenken over een soort gerichte aanvoerroutes, om meer mensen aan het station te krijgen. Die zouden succesvol kunnen zijn.”

Bedoelt u dan een tour door verschillende gemeentes?

Bruno De Borger: “Ja, snelle aanvoerlijnen naar een paar grote stations in Kalmthout of Noorderkempen, uit die omliggende gemeentes die geen treinstation hebben. Denk aan Brasschaat, Wuustwezel, Schoten, etc. Ik betwijfel of De Lijn daar voldoende dynamiek voor heeft. Ik vermoed dat ze denken in termen van: ‘we steunen dan onze concurrent’. Terwijl dat niet klopt. Je trekt een stuk van de markt naar je toe. Als de mensen dan verder gaan met de trein, dan is dat positief.”

De spoorlijn verdeelt de gemeente Kalmthout in twee delen. Er zijn bijzonder veel overwegen, met ook allerlei mogelijke nadelen en onveilige situaties. In Kapellen hebben ze jaren geleden gekozen voor een ondertunneling in het centrum. Is dat ook een optie in Kalmthout?

Bruno De Borger: “Natuurlijk kan je dat niet overal doen. Waar ik denk dat het zeker de studie waard is, dat is Kalmthout, vlakbij het Arboretum. Daar kan je lang stilstaan, wegens veel verkeer. Fietsverkeer, maar ook autoverkeer. Daar is het zeker de moeite om het te bekijken, meer dan in Heide. Bij mijn weten is dat nog niet grondig onderzocht.”

“Ik denk dat een ondertunneling van de spoorlijn in Kalmthout, vlakbij het Arboretum, zeker een studie waard is” (Bruno De Borger)

Volgens onze informatie ook niet. Het lijkt erop dat het huidig gemeentebestuur hier categoriek ‘neen’ op zegt, omdat het teveel kost en te ingrijpend is.

Bruno De Borger: “Ik zeg niet dat de uitkomst op voorhand gekend is, maar daar loont het zeker om het eens grondig te bekijken. Mits enkele technische ingrepen en alternatieven voor bijvoorbeeld de ingang van het Arboretum zou het moeten kunnen.”

Volgende week verschijnt deel twee van het interview. Als jullie, inwoners, zelf nog suggesties, ideeën of opmerkingen hebben over de mobiliteit en het verkeer in de gemeente Kalmthout, laat het ons dan zeker weten via [email protected].